KISA TARİHÇE

Din İşleri Yüksek Kurulu, Diyanet İşleri Başkanlığının dinî konulardaki en yüksek karar ve danışma organıdır. Asırlar boyunca din hizmetlerini deruhte etmiş olan Şeyhülislamlık makamına kadar uzanan köklü bir tarihe sahiptir.
Kurulumuzun yapmış olduğu görevler, Cumhuriyetin ilk yıllarında, Şer’iyye ve Evkaf Vekaleti’ne bağlı olarak kurulan “Fetvâ Heyeti” ve “Tedkîkât ve Te’lîfât-ı İslâmiyye Heyeti” adıyla iki ayrı kurul tarafından yürütülüyordu. 3 Mart 1924’te çıkan yasayla Diyanet İşleri Reisliği bünyesinde söz konusu görevleri ifa için 8 üyeden oluşan  “Müşavere Heyeti” kurulmuştur. Heyetin ismi 1950 yılında “Müşâvere ve Dinî Eserler İnceleme Kurulu” olarak değiştirilmiş, 2 Temmuz 1965 tarihinde yürürlüğe giren 633 sayılı Kanunla da “Din İşleri Yüksek Kurulu” adını almıştır.
Din İşleri Yüksek Kurulu, aldığı kararlar, yayınladığı mütalaalar ve verdiği fetvalarla ülkemizde sahih dini bilginin referansıdır.  Kitap ve sünnetin rehberliğinde İslam kültür ve medeniyetinin engin ilmi mirası ışığında günümüz insanının ihtiyaç ve beklentilerine yönelik hizmetler sunma gayretindedir.

GÖREVLERİMİZ

1. İslam dininin temel bilgi kaynaklarını ve metodolojisini, tarihî tecrübesini ve güncel talep ve ihtiyaçları dikkate alarak dinî konularda karar vermek, görüş bildirmek ve dinî soruları cevaplandırmak.
2. Dinî konularda telif, tercüme, inceleme ve araştırmalar yapmak, yaptırmak, ihtiyaç duyduğu konularda inceleme ve araştırma grupları oluşturmak, bu hususta yurt içi veya yurt dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan yararlanmak, gerektiğinde bu alanlarda hizmet satın almak ve sonuçlarını Başkanlığa sunmak.
3. Yurt içinde ve yurt dışında İslam dinine mensup farklı dinî yorum çevrelerini, dinî-sosyal teşekkülleri ve geleneksel dinî-kültürel oluşumları incelemek, değerlendirmek, bu konularda ilmî ve istişari toplantılar, konferanslar düzenlemek ve çalışmalar yapmak.
4. Yurt içinde ve yurt dışında İslam dini ile ilgili gelişmeleri, dinî, ilmî faaliyetleri, neşriyatı ve dinî propaganda mahiyetindeki çalışmaları takip etmek, bunları değerlendirmek ve sonucu Başkanlığa sunmak.
5. Başkanlıkça incelenmek üzere havale edilen basılı, sesli ve görüntülü eserleri dini bakımdan inceleyerek yayınlanıp yayınlanamayacağına karar vermek.
   Din Şûrası düzenlenmesi ile ilgili çalışmaları yürütmek.
6. Resmi kurumlarca incelenmesi talep edilen dini yayınları bila bedel; özel kişi veya kuruluşlarca incelenmesi talep edilen dini yayınları bedeli karşılığında incelemek ve mütalaa vermek.
7. İlgili birim, kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak namaz vakitleri ile dini gün ve geceleri tespit ve ilan etmek, bunun için gerekli çalışmaları yürütmek.
8. Kur’an-ı Kerim meallerini Başkanlık ile diğer kamu kurumları, özel kişi ve kuruluşların talebi üzerine veya re’sen incelemek ya da incelettirmek. Yapılacak inceleme sonunda İslam Dininin temel nitelikleri açısından sakıncalı olduğu Kurul tarafından tespit edilen mealleri basım ve yayımının durdurulması, dağıtılmış olanların toplatılarak imha edilmesi, internet ortamında erişime kapatılması için Hukuk Müşavirliğine bildirmek.
9. Başkan tarafından verilen diğer konularda çalışma yapmak ve görüş bildirmek.

ÇALIŞMA USUL VE ESASLARIMIZ

Din İşleri Yüksek Kurulu, Başkanlık Makamı, beş İhtisas Komisyonu ile Kurul Sekreterliğinden oluşmaktadır. Kurulumuz, gündemindeki konuları görüşmek ve karar vermek üzere her hafta bir araya gelmektedir. Kurulun olağan toplantı gündemi, üyelerin teklif ve tavsiyeleri de dikkate alınarak Kurul başkanı tarafından belirlenmektedir. Üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanıp salt çoğunluğu ile karar alan Kurul, Kurul Başkanının gerekli görmesi halinde olağanüstü olarak toplanabilir.

İHTİSAS KOMİSYONLARI

İhtisas komisyonları, bir Kurul üyesinin başkanlığında, üye, uzman ve uzman yardımcılarından oluşur. Komisyonların,  çalışma alanlarıyla ilgili dinî sorulara cevap vermek; Başkanlıkça incelenmek üzere havale edilen basılı, sesli ve görüntülü eserleri dini bakımdan incelemek; uzmanlık alanlarıyla ilgili Türkiye’de ve dünyadaki yayın ve faaliyetleri takip etmek; telif, tercüme, rapor vb. yayın faaliyetlerinde bulunmak; kongre, konferans, sempozyum ve çalıştay gibi ilmî etkinlikler düzenlemek;  ihtiyaç duyulan konularda karar, mütalaa ve fetva metinleri hazırlamak gibi görevleri bulunmaktadır. 
Din İşleri Yüksek Kurulu ihtiyaç duyduğu konularla ilgili komisyonlar kurma yetkisine sahiptir. Hâlihazırda Kurulumuzda 6 ihtisas komisyonu yer almaktadır:

1. İnançlar ve Dini Oluşumlar Komisyonu
2. İbadetler Komisyonu
3. Sosyal Hayat Komisyonu
4. İktisadi Hayat ve Sağlık Komisyonu
5. Kur’an ve Sünnet Komisyonu
6. Yurt Dışı Mümasil Kurum ve Kuruluşlarla İlişkiler Komisyonu

DİN ŞÛRALARI 

Din İşleri Yüksek Kurulu, bilimsel yeterlikleri ve dini hizmetleriyle tanınmış olan bilim ve din adamlarının katılımıyla Diyanet İşleri Başkanlığınca yürütülen hizmetlerin geliştirilmesi konusunda görüş oluşturmak amacıyla 5 yılda bir Din Şûrası düzenlemektedir. Din Şûrası gerekli hallerde olağanüstü olarak da toplanabilmektedir.
İlk olarak 1993 yılında düzenlenmeye başlayan Din Şûralarında “Dini Yayınlar”, “Din ve Toplum”, “Günümüzde Yeni Dinî Anlayışlar: Dinî Bilgi, Eğitim ve Din Hizmetleri”, “15 Temmuz Darbe Girişimi ve Din İstismarına Karşı Birlik, Dayanışma ve Gelecek Perspektifi” ve "Sosyo-kültürel Değişim ve Diyanet Hizmetleri" gibi önemli konular ele alınmıştır. Son olarak 26-28 Kasım 2024 tarihinde “Dijitalleşen Dünyada Diyanet Hizmetleri: Etkililik- Verimlilik-Sürdürülebilirlik” temasıyla 7. Din Şûrası Ankara'da gerçekleştirilmiştir. 

ULUSLARARASI KONGRELER

Din İşleri Yüksek Kurulu küresel boyutta yaşanan bazı problemlerin çözümü için uluslararası kuruluşlarla karşılıklı diyalog ve işbirliği içerisinde geniş katılımlı kongreler düzenlemektedir. Bu bağlamda;

1. Dünya Müslümanlarının İslam’da sembol sayılan günlerde birlikte hareket etmelerini sağlamak ve yaşanan ayrılıkları ortadan kaldırmak amacıyla 28-30 Mayıs 2016 tarihinde İstanbul’da “Uluslararası Hicrî Takvim Birliği” kongresi düzenlenmiştir.
2. İleri enlemlerde yaşayan Müslümanlar arasında takvim birliğini sağlamak amacıyla, Avrupa Fetva ve Araştırma Meclisi, Avrupa’da takvim çalışmaları yürüten taraflar, ilim adamları ve astronomların katılımı ile 26-27 Eylül 2021 tarihinde İstanbul’da “Uluslararası Namaz Vakitleri Kongresi” düzenlenmiştir
3. Dünyanın farklı ülkelerinde ihtida ederek yüce dinimiz İslam'a giren Müslümanların karşı karşıya kaldığı acil sorunları tespit etmek, bu sorunlara yönelik çözüm önerileri oluşturabilmek ve yaşadıkları deneyimleri kendilerinden dinlemek üzere 26-28 Kasım 2021 tarihinde Konya’da “Uluslararası İhtida Kongresi” düzenlenmiştir.

SEMPOZYUMLAR

Din İşleri Yüksek Kurulu, Müslümanların ortak dini meselelerini alanında uzman ilim adamlarının bilimsel bilgi ve tecrübelerinden yararlanarak çözüme kavuşturmak üzere geniş katılımlı sempozyumlar düzenlemektedir. Bu kapsamda düzenlenen sempozyumlar şöyledir:

1. Kur’an Ayetleri ve Bilimsel Veriler Işığında Göklerin Yaratılışı - I (Uluslararası Sempozyum / 2023)
2. Kur’an Ayetleri ve Bilimsel Veriler Işığında Göklerin Yaratılışı - II (Uluslararası Sempozyum / 2023)
3. Uluslararası Gelecekte Aile Sempozyumu (2023)
4. Kur'an Ayetleri ve Bilimsel Veriler Işığında Arz - I (Uluslararası Sempozyum / 2024)
5. Kur'an Ayetleri ve Bilimsel Veriler Işığında Arz - II (Uluslararası Sempozyum / 2024)
6. Uluslararası Helal Uygunluk Değerlendirme Sempozyumu (2025)
7. Uluslararası İnsan, Yalnızlık Ve Din Sempozyumu (2025)

İSTİŞARE TOPLANTILARI

Din İşleri Yüksek Kurulu ihtiyaç duyduğu konularda alanlarında uzman ilim adamlarını davet ederek istişare toplantıları düzenlemektedir. Bu toplantılarda sunulan tebliğ ve müzakereler kitaplaştırılarak ilim hayatına katkı sunulmaktadır. Kurul tarafından 2002 yılından itibaren düzenlenen bazı istişare toplantıları ile konuları şunlardır:

1. Güncel Dinî Meseleler İstişare Toplantısı – I (2002)
   Dini Metinlerin Yorumlanmasında Gelenekçi ve Modernist Yaklaşımlar, Çağdaş Dünyada Kadın Problemleri ile İlgili Dini Tartışmalar, İbadetlerle İlgili Güncel Tartışmalar
2. Güncel Dinî Meseleler İstişare Toplantısı – II (2007)
   Sosyal Hayatla İlgili Problemler, Dini Açıdan Problem Oluşturan Tıbbi gelişmeler, Ticari  ve İktisadi Hayat Kaynaklı Dini Problemler
3. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – III (2010)
   Banka İşlemleri, Faiz ve Faiz-Enflasyon İlişkisi, Katılım Bankası İşlemleri, Altın İşlemleri İle İlgili Dini Sorunlar
4. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – IV (2011)
   Günümüzde Helal Gıda
5. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – V (2012)
   İbadetler ve Aile Hayatı ile ilgili Bazı Meseleler
6. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – VI (2013)
   Zekât, Evlilik, Kadınların İbadet ve Sosyal Hayatı ile İlgili Farklı Görüşlerin Yeniden Değerlendirilmesi
7. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – VII (2017)
   Katılım Bankalarına Ait Bazı İşlemler, Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi, TOKİ Uygulamaları ve Kira Sertifikası
8. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – VIII (2018)
   Dinin Anlaşılması Meselesi: Sabiteler ve Değişkenler
9. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – IX (2018)
   Güncel İnanç Problemleri: Deizm, Ateizm, Agnostisizm, Nihilizm
10. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – X (2019)
    Menkul Kıymetler Borsası ve İslami Açıdan Değerlendirilmesi
11. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – XI (2021)
    Öşür Hesaplamalarıyla İlgili Güncel Dini Meseleler
12. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – XII (2021)
    Boşanmalarda Gündeme Gelen Süresiz Yoksulluk Nafakası ve Maddi-Manevi Tazminatın Değerlendirilmesi
13. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – XIII (2021) 
    Dini, Hukuki ve Etik Yaklaşımlar Bağlamında Organ Naklinde Sınırlar
14. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – XIV (2021)
    Fıkhi Açıdan E-Ticaret İle İlgili İşlemler
15. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – XV (2021)
    Ateizm Eleştirisi Üzerine Bir Belgeselin İmkânı
16. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – XVI (2021)
    Gençlerin Dini Yönelimlerini Etkileyen Konular-1 (Kötülük Problemi)
17. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – XVII (2022)
    Transhümanizm ve Din
18. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – XVIII (2022)
    Kripto Varlıklar ve Aracı Kuruluşların Hukuki, İktisadi, Fıkhi ve Teknik Açıdan Değerlendirilmesi
19. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – XIX (2023)
    Selefilik ve Tarihi Arka Planı
20. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – XX (2024)
    Katılım Bankacılığıyla İlgili Problemlerin Fıkhi Açıdan Değerlendirilmesi
21. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı – XXI (2024)
    Günümüz Selefiliği ve Sorunları 

ÇALIŞTAY VE PANELLER

Din İşleri Yüksek Kurulu ihtiyaç duyduğu konularla ilgili olarak alanında uzman kişilerin de katılımıyla çalıştaylar düzenlemektedir. Kurulun, son dönemde düzenlediği çalıştaylardan bazıları şunlardır:

1. Çağdaş İnanç Problemleri Çalıştayı (2011- Ankara)
2. Fetva, Tarihçesi, Üslubu ve Dili Çalıştayı (2011)
3. Mehdilik Çalıştayı (2012)
4. Dinde Bâtıni Yorumların Yeri Çalıştayı (2013)
5. İslam’ın Etnisite Konusuna Yaklaşımı Çalıştayı (2013)
6. Katılım Bankaları ile İlgili Bazı Problemler Çalıştayı (2014)
7. Dünyevileşme Olgusu Karşısında Din Hizmetleri Çalıştayı (2014)
8. Kur’ân Meallerinde Metod  Çalıştayı (2014)
9. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki Güncel Dinî Problemler
10. Zihniyet Değişimi ve İstismar Edilen Dinî Konular Çalıştayı (2016)
11. Dini Referans Alan Şiddet Yanlısı Hareketler Çalıştayı (2016)
12. FETÖ/PDY Dini ve Sosyo-Psikolojik Boyutları Çalıştayı (2016)
13. Hayatın Başlangıcına Dair Etik Meseleler Çalıştayı (2017)
14. Engelli İlmihali Çalıştayı (2017)
15. Tasavvuf'un Doğru Anlaşılmasına Yönelik Yayınlar Çalıştayı (2017)
16. Talak Çalıştayı (2018)
17. Hayatın Sonuna Dair Tıbbi ve Etik Meseleler Çalıştayı (2018)
18. Dini Soruları Cevaplandırma İlke ve Usulleri Çalıştayı (2018)
19. Kur'an Meallerini Toplatmayı Gerektirecek Esasların Belirlenmesi Çalıştayı (2018)
20. Gençlik ve Güncel İnanç Problemleri Çalıştayı (2019)
21. Dini Hükmü Açısından Gıdalardaki ve İlaçlardaki Katkı Maddeleri Çalıştayı (2019)
22. Medya Ahlakı Çalıştayı (2019)
23. Arıtılmış Atıksuların Fıkhî Açıdan Değerlendirilmesi Çalıştayı (2019)
24. Fetvada Dil ve Üslup Çalıştayı (2020)
25. Müftülere Nikâh Kıyma Yetkisi Verilmesi ile İlgili Sahada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri Çalıştayı (2020)
26. Kur’an Yolu Mealinde Geliştirilmeye Açık Alanlar Çalıştayı (2021)
27. Medya ve Din Çalıştayı (2021)
28. Meal Yazım Stratejisi: İhtilaflı Alanlar ve Çözüm Önerileri Çalıştayı (2021)
29. Diyanet-Genç Çalıştayı (2021)
30. Niçin Allah’a İnanıyorum Belgeseli Çalıştayı (2022)
31. Gençlerin Dini Yönelimlerini Etkileyen Meseleler II: Din – Bilim İlişkisi Bağlamında Yaratılış Çalıştayı (2022)
32. Depremde Zarar Gören Evlerin İslami Finans Yöntemleri ile İnşasının İmkânı Konulu Çalıştay (2023)
33. Güncel Tartışmalar Bağlamında Hadislerin Anlaşılmasını Etkileyen Meseleler Çalıştayı (2023)
34. Yoksulluk ve İşsizlikle Mücadele (KAFİ Programı) Çalıştayı (2023)
35. Gençlerin Dini Yönelimlerini Etkileyen Konular–III: Agnostisizm Çalıştayı (2023)
36. Alo 190 Dini Soruları Cevaplandırma Hattı: Problemler,  Çözüm Önerileri ve Hedefler Çalıştayı (2024)
37. Cumhuriyetin 100. Yılında Fetva Hizmetleri Paneli (2024)
38. Türkiye-Malezya Takvim Uygulamaları Çalıştayı (2024)

YAYIN FAALİYETLERİMİZ

Diyanet İşleri Başkanlığının dini konularda en yüksek karar ve danışma organı olarak Din İşleri Yüksek Kurulu, Başkanlığın yayın politikalarının oluşturulmasına katkı sağlamakta, yayınlayacağı görsel, sesli ve yazılı eserleri dinî ve ilmî açıdan inceleyerek yayınlanıp yayınlanmamalarına karar vermekte, dini konularda muhtelif yayın projeleri hazırlayarak Dini Yayınlar Genel Müdürlüğü tarafından bu projelerin gerçekleştirilmesine ilmi destek vermektedir. Bu anlamda Din İşleri Yüksek Kurulu, Diyanet İşleri Başkanlığının yayın faaliyetlerinde çok önemli bir rol ifa etmektedir. Bunun yanı sıra başta düzenlemiş olduğu Din Şûraları ve İstişare Toplantıları gibi ilmî faaliyetlerinin kitaplaştırılması olmak üzere yayın faaliyetlerinde de bulunmaktadır.
Kurulumuzun hazırlamış olduğu yayınlardan bazıları şunlardır:

1. Din Şûrası Tebliğ ve Müzakereler (I, II, III, IV, V, VI)
2. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantıları (I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV, XVI, XVII, XVIII)
3. Çağdaş İnanç Problemleri Serisi (9 Kitap)
4. Fetvalar
5. Şiddet Karşısında İslam
6. İslam Ahlakı, Temel Konular, Güncel Yorumlar
7. Sıkça Sorulan Sorular (Oruç, Kurban, Hac, Zekat, Stomalı Hastalar)
8. Seyahatte İbadet
9. Şâfiî Mezhebine Mensup Kişilere İmamlık Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
10. Dini İstismar ve Tedhiş Hareketi Deaş (Türkçe, Arapça Ve İngilizce)
11. Daiş'in Temel Felsefesi ve Dini Referansları Raporu (Türkçe, Arapça Ve İngilizce)
12. Fetö/Pdy Dinî Ve Sosyo-Psikolojık Boyutları Çalıştayı
13. Kendi Dilinden Fetö Örgütlü Bir Din İstismarı
14. Farklı Boyutlarıyla FETÖ/PDY
15. Engelli İlmihali
16. İslam’ın Salgın Hastalıklara Bakışı
17. Gündemdeki Dini Sorular
18. Pratik Ahlak Yayınları (7 Kitap)
19. Fetvalar (Gözden Geçirilmiş İlaveli Yeni Baskı)
20. Hac ve Umre ile İlgili Fetvalar

Din İşleri Yüksek Kurulu, Kitap ve sünnetin rehberliğinde 15 asırlık İslam ilim geleneği tecrübesiyle sahih dini bilgi üretme, güncel dini ve sosyal problemlere çözüm arama yolunda çabalarını ve etkinliğini artırarak devam ettirme azmindedir.